Jump to content

Bantfu be Bantu

From Wikipedia

iThempleti:Infobox ethnic groupBantfu belicembuBantu licembu letilwimi temdzabu leticishe tibe ngemakhulu langu 400 tetive tebantfu base -Afrika labakhuluma tilwimi teBantu . Letilwimi tiyintfo yemdzabu emaveni lasakateke endzaweni lenkhulu kusuka eNshonalanga Afrika, kuya eNkhabeni yeAfrika, eNingizimu-mphumalanga ye-Afrika kanye naseNingizimu ne Afrika. Bantfu beBantu baphindze bahlale etindzaweni letiseningizimu yetifundza taseNyakatfo-mphumalanga ye-Afrika .

Kukhona emakhulu lamanyenti etilwimi letingaphasi kwaloluhlakaBantu. Kuya ngenchazelo ye "lulwimi" noma "imisindvo yalololwimi", kulinganiselwa kwekutsi kunetilwimi letisemkhatsini we-440 na-680 letehlukene. Linani leliphelele letikhulumi lisemakhulu etigidzi, kusuka cishe ku 350 million emkhatsini weminyaka yabo 2010 (cishe 30% webantfu base Afrika, noma cishe 5% webantfu bonkhe emhlabeni ). Tikhulumi leticishe tibe tigidzi letingu-90 (2015), letihlukaniswe ngemacembu etive nobe etive langaba ngu-400, titfolakala eRiphabhulikhi Yentandvo Yelinyenti YaseCongo kuphela.

Emacembu lamakhulu eBantu anebantfu labatigidzi letinyenti kakhulu, sibonelo bantfu lababitwa nge -Baganda labatfolakala eveni lase Uganda (tigidzi letingu 5.5 kusukela nga 2014), ema Shona ase Zimbabwe (tigidzi letingu 17.6 kusukela nga 2020), ema Zulu ase Ningizimu Afrika (tigidzi letingu 14.2 kusukela ngemnyaka 2016 ), bantfu lababitwa ngemaLuba labatfolakala eveni laseCongo (tigidzi letingu-28.8 kusukela ngemnyaka wa 2010 ), emaSukuma lasive sase Tanzania (tigidzi letingu-10.2 kusukela ngemnyaka wa 2016 ), emaKikuyu aseKenya (tigidzi letingu-8.1 kusukela ngemnyaka wa 2019 ), emaXhosa ase Ningizimu Afrika (9.6 million kusukela nga 2011), batswana base Ningizimu Afrika (8.2 Million kusukela nga 2020) kanye nemaPedi ase Ningizimu Afrika (7 million kusukela nga 2018).