Inkholo yase-Eswatini

From Wikipedia

Template:Pie chart  BuKrestu buyinkholo lenkhulu e-Eswatini. Emaphesenti ekubhebhetseka ayahluka ngekuya kwemtfombo. Ngekusho kwe-Pew Research, ngetulu kwa-88% webantfu labatigidzi letingu-1.2 base-Eswatini batsi buKrestu buyinkholo yabo, ngetulu kwe-0.2% abakhulumi ngekuhlanganyela.Ngekusho kwembiko wenkhululeko yenkholo we-US State Department wanga-2012, baholi benkholo basendzaweni balinganisela kutsi 90% webantfu base-Eswatini bangemaKhristu, 2% bangemaSulumane, kantsi labangaphasi kwa-10% bangemacembu etinkholo.[1] Ngekusho kwe-CIA World Factbook, kusakatwa kwe-Zionist 40%, 20% Roma Katolika, lamanye emaKhristu (kufaka ekhatsi Anglican, Methodist, Mormon, Jehovah's Witness) 30%, 2% Muslim kanye na 8% letinye tinkholo (kufakafaka ekhatsi Bahá'í, Buddhist, Hindu, indigenous, Jewish). Kuleminye imitfombo lefana ne-Clay Potts, linani lebantfu benkholo ngu-80% webuKrestu, na-20% webuSulumane kanye nenkholo yesintfu yemaSwazi.

Emasontfo ase-Anglican, emaPhrothestani kanye nema-Afrika lafaka ekhatsi ema-African Zionist, nemaRoma Katolika akha linyenti lemaKhristu kulelive. Ngenyanga yaKholwane 18, 2012, Ellinah Wamukoya wakhetfwa kutsi abe nguBhishobhi wase-Anglican wase-Eswatini; ngenyanga yeLweti 17, 2012 waba ngumuntfu wesifazane wekucala kutsi agcotjwe abe ngumbhishobhi e-Afrika.[2]

Umtsetfosisekelo weMbuso, lowacala kusebenta mhlaka 8 Indlovana 2006, uniketa inkhululeko yenkholo. Hulumende uhlonipha inkhululeko yenkholo. Kusukela nga-2012, kube nemibiko yelubandlululo emphakatsini ngenca yenkholo, inkholelo, nobe umkhuba.

BuKhristu[hlela | edit source]

Inkhosi yase-Eswatini, Mswati II wamema titfunywa telivangeli temaWeseli kutsi tite embusweni wakhe nga-1825.[3] Lelisontfo lekucala lelasungulwa kulelive bekuyi-Wesleyan Mission yaseMethodist leyasungulwa eMahamba nga-1844. Imisebenti yemaKrestu yehluleka kakhulu kwaze kwaba ngu-1881, futsi kwaba nekuguculwa lokuncane.[3] Kuba khona kwetitfunywa telivangeli kwacala nga-1881 ngesikhatsi emalunga e-United Society efika kute asungule kuba khona kweliSontfo laseNgilandi. EmaLuthela afika nga-1887 esuka eJalimane, futsi emaWeseli aphindze acala imitamo yawo nga-1895 kusuka kumishini yawo yebuKhristu eNingizimu Afrika.[3][4]

Lelisontfo le-Gothic, lelakhiwa nga-1912, lisekhona eMahamba, futsi liyindzawo lendzala yekukhontela kulelive. EmaRoma Katolika lamanyenti, kufaka ekhatsi emasontfo, tikolwa, kanye nalokunye, kukhona kulelive. Lelive lakha sifundza sinye lesibitwa ngekutsi yi-Diocese of Manzini. Emasontfo aseZionist, lahlanganisa buKrestu kanye nekukhonta emadloti, futsi akhula ekucaleni kwelikhulu lesi-19 leminyaka, akhula kakhulu etindzaweni tasemakhaya.[2] Emaholide ebuKrestu lafana naNemalanga ema-Easter, Khisimusi, Lusuku Lwekwenyuka kuyincenye yekhalenda yemaholide esive.

BuKrestu lobulandzelwe bantfu baseSwazi bufaka emasiko, kuhlabela, kujayiva kanye nemidvwebo yenkholo yesintfu yemaSwati. Ngekusho kwa Sibongile Nxumalo, titfunywa telivangeli temaKrestu lebetingayinaki nobe tingacondzi kahle "tintfo letikahle tetinkholelo temasiko, emasiko kanye netinhlangano temphakatsi wemaSwati" atizange tiphumelele. Imikhankaso lephumelelako isebentise indlela yekuhlanganisa.[4]

Emacembu etebukhristu ase- Eswatini have been closely involved in the politics of the country. The colonial era Swaziland League of African Churches has had a long relationship with the royalty of Eswatini, and held public ceremonies such as Easter on the behalf of the King. The Zionist churches celebrate the Good Friday over three days with singing and dancing.[5] The have historically attempted to be apolitical, but in 2004 they campaigned to make Christianity the state religion through a constitutional amendment, a move opposed by the King.[5] The third politically influential Christian organization in Eswatini has been the Council of Eswatini Churches, established in 1976 as refugees flooded into Eswatini, and this group voiced views on Apartheid in South Africa and the ongoing civil war in nearby Mozambique. Their views contradicted the state's position, and the leaders of this new Council were then threatened with arrests and prison terms.[5]

Inkholo yemaSwati[hlela | edit source]

Inkholo yesintfu yemaSwati ibona Nkulunkulu lophakeme kanye nemdali, kepha lokubaluleke kakhulu yimimoya yabokhokho. Inkholo yemaSwati ikhuluma ngemdali lowatiwa ngekutsi nguMvelincanti (loyo lobekakhona kusukela ekucaleni). Mvelincanti ukhashane kakhulu ngako-ke imimoya yabokhokho labitwa ngekutsi ng-emadloti labaluleke kakhulu ekuphileni kwamalanga onkhe. Tilwane tiyabulawa bese tjwala buyaphiswa kute kujabuliswe emadloti, futsi kucelwe kibo lusito. Lemisimeto yentiwa ezingeni lemndeni lehlobene nekutalwa, kufa kanye nemshado.[6] Lamanye emaSwati ahlanganisa emasiko nemikhuba yekuba maKhristu.

Incwala[hlela | edit source]

Emkhatsini webaholi bemphakatsi waseSwatini, Inkhosi itsatsa sikhundla sekuba ngumholi. Umkhosi we-incwala, lowentiwa njalo ngemnyaka, utsatfwa njengemcimbi wenkholo wavelonkhe. Tinhloso talomcimbi kukhombisa kukhula kwenkhosi, kanye nekubonga bokhokho ngekuvuna lokukahle kanye nekuthantazela imvula lenhle emnyakeni lotako. Lomcimbi, lowenteka kuphela nangabe kunenkhosi, ngumcimbi wavelonkhe longcwele kakhulu futsi bonkhe labadvuna labangemaSwati bayahlanganyela kulomkhosi. Liholide le-incwala lincike esigabeni senyanga, futsi lisekugcineni kwemcimbi wemaviki lasitfupha.

Letinye tinkholo[hlela | edit source]

Balandzeli be Islam, Bahá'í Faith, Hinduism kanye ne Judaism bavame kuba bantfu lababuya kulamanye emave labahlala emadolobheni.[3] Ngekusho kwe-US State Department, i-Islam yakha cishe 2% webantfu, kantsi 2% webantfu bangemaSulumane ngekusho kwe-CIA World Factbook, kantsi Hulumende losemtsetfweni utsi kungaphansi kwa-0.2%.[1] EmaSulumane ase-Eswatini bekangemalunga lavela eNingizimu ye-Asia ngesikhatsi sekubuswa ngemaKholoni.[2]

  1. 1.0 1.1 Religious composition by country, Pew Research, Washington DC (2012)
  2. 2.0 2.1 2.2 Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named report
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 (2769–2770 ed.).  Missing or empty |title= (help)
  4. 4.0 4.1 (241–242 ed.).  Missing or empty |title= (help)
  5. 5.0 5.1 5.2 (391–392 ed.).  Missing or empty |title= (help)
  6. Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Kas92