Jump to content

EmaKhoisan

From Wikipedia

EmaKhoisan nobe Khoe-Sān (  []), Ligama lelisho bantfu bemdzabu baseNingizimu ye-Afrika labakhuluma tilwimi letingasiyo i-Bantu, Lokufaka ekhatsi EmaKhoekhoen (lebebatiwa ngekutsi ngema"Hottentots") kanye nemaSān (lebebabitwa ngekutsi ngema "Bushmen"). EmaKhoisan ngekwesintfu akhuluma tilwimi taBongwacabatfwa futsi atsatfwa njengebantfu bemlandvo eNingizimu-Afrika. Bahlala bakhula kwaze kwaba ngulapho inshonalanga itfola khona kuhlala etindzaweni letingajabulisi kutekulima kwe-Bantu (kulima emabele), njengesifundza saseKapa, kuya eNamibia lapho khona bantfu ema Khoekhoe, baseNama naseDamara bangemacembu lavamile, kanye neBotswana.Kuhlanganiswa lokukhulu nemacembu lakhuluma siBantu kufakazelwa kusabalala kwabongwacabatfwa ikakhulu etilwimini letinengi ikakhulukati Sichosa saseNingizimu Afrika.Tilwimi taseNingizimu Afrika teBantu.[1]

Umndeni wemaSan eNamibia

EmaSan aseKalahari achazwe ku-Specimens ye-Bushman Folklore nguWilhelm H. I. Bleek naLucy C. Lloyd-(1911).Letitfombe taletfwa emhlabeni wonkhe ngemnyaka wa-1950 ngumbhali waseNingizimu-Afrika Laurens van der Post ku-TV documentary lenetincenye letisitfupha. Imphikiswano yemhlaba we-Ancestral eBotswana iphatselene ne-Central Kalahari Game Reserve (CKGR),leyasungulwa ngemnyaka wa-1961 yetilwane tesiganga, ngesikhatsi emaSan avunyelwa kutsi achubeke nendlela yawo yekuphila yekutingela nekugcogca.Ngemnyaka wa-1990, hulumende waseBotswana wacala inchubomgomo yekutfumela takhamuti te-CKGR ngaphandle kwalesigodzi. Ngemnyaka wa-2002, hulumende wavala tonkhe tinsita tetakhamuti te-CKGR.Imphi yetemtsetfo yacala, kwatsi ngemnyaka wa-2006 inkantolo lephakeme yaseBotswana yakhipha sincumo sekutsi labahlali basuswe ngenkhani futsi ngalokungekho emtsetfweni. Lenchubomgomo yekutfutsela kulamanye emave yachubeka, futsi nga-2012 emaSan (Basarwa) bancenga Mhlabuhlangene kutsi baphocelele hulumende kutsi avume emalungelo abo emhlaba kanye nemitfombo.

Imitfombo yelwati

[hlela | edit source]

https://www.jbe-platform.com/content/books/9789027269928-cilt.330.01gul

  1. https://www.jbe-platform.com/content/books/9789027269928-cilt.330.01gul