Jump to content

SiTsonga

From Wikipedia

SiTsonga noma Xitsonga lulwimi lelikhulunywa bantfu ngemaTsonga nome Emashangane latfolakala ikakhulukati eNingizimu Afrika noma eMozambique . Leligama lelitsi "Tsonga" livame kusetjentiswa njengeligama lelimbonya bonkhe labatsatfu, futsi ngalesinye sikhatsi libitwa ngekutsi yi Tswa-Ronga. Lulwimi lwesiXitsonga selubekwe esigabeni sekusetjentiswa etifundvweni nasekhaya. SiTsonga lulwimi lolusemtsetfweni eRiphabhulikhi yaseNingizimu Afrika, kantsi futsi ngaphansi kweligama lelitsi "Shangani" lwamukelwa njengelulwimi lolusemtsetfweni kuMtsetfosisekelo waseZimbabwe. Tonkhe tilwimi tesiTswa-Ronga tiyatiwa eMozambiki. Akusiko lokusemtsetfweni ngesiSwatini (lesibitwa ngekutsi yiSwatini).

Umlandvo

[hlela | edit source]

Lulwimi lwema Xi-tsonga lwafundvwa kabanti kakhulu ngumtfunywa welivangeli wase Switzerland, Henri-Alexandre Junod emkhatsini weminyaka ya 1890 na 1920, lowenta siphetfo sekutsi lulwimi lwema Xitsonga (lalubita ngekutsi "lulwimi lwesiThonga" ngaleso sikhatsi) lwacala kutfutfuka . eMozambique ngisho nangaphambi kweminyaka yabo-1400. Ngemavi akhe, Junod usho loku lokulandzelako:

Tifundvo letengetiwe tentiwa ngu Junod kanye naletinye titfunywa telivangeli tase Switzerland letifana na Henri Berthoud na Ernest Creux, labacala kuhlanganisa lolulwimi kute kube nendlela lejwayelekile yekubhala nekufundza. "Shigwamba" bekuligama lebelisetjentiswa titfunywa telivangeli kwentela kuhlanganisa lulwimi ngaphansi kwebunjalo lobuhlangene, nomakunjalo leligama belingakatayeleki kubantfu labaningi bema Tsonga kwadzingeka kutsi lishintjwe ngekutsi "Thonga/Tsonga". Harries ukhuluma ngaloko: