Matshobana KaMangete

From Wikipedia

Mashobane KaMangethe bekangudokotela longumtsakatsi wase Ningizimu Afrika futsi angumelusi wetinkhomo.

Mashobane, indvodzana yesikhulu Mangethe (Zikode), bekangumholi wesive sakaKhumalo: sive sema Nguni lesihlala eceleni kwemfula Umfolozi lomnyama KwaZulu, eNingizimu Afrika, futsi bekangubabe waMzilikazi umsunguli wembuso wase Ndebele (Matabele) eZimbabwe. Matshobana washada nemfati wakhe wekucala, Nompethu KaZwide, lowatfola Mzilikazi ngemnyaka wa 1790. Kutsiwa ngesikhatsi Mashobane aphetse libutfo lebelihlasela sive lesingumakhelwane wabanjwa futsi wancunywa ingalo yakhe futsi ngekuhamba kwesikhatsi wakhululwa.

emaKhumalo acindzetelwa kutsi ajoyine sive semaNdwandwe ngenca yebukhulu belibutfo lesive semaNdwandwe, babe-tala waMashobane, Zwide kaLanga. Lolubumbano belungakalungi, futsi emaKhumalo afuna lusito kumholi wembuso wakaMtsetfwa, Dingiswayo, kanye nemngani wakhe Shaka Zulu.

Ngesikhatsi etama kuhlasela indzawo yaZwide, Dingiswayo watfunjwa wabulawa nguZwide. Shaka Zulu waphunyula ekutfunjweni kuphela ngelusito lweNkhosi Donda Khumalo, ngenca yaloko Zwide wakhipha umyalo wekutsi kubulawe tonkhe tikhulu letintsatfu takaKhumalo.

Letikhulu betifaka phakatsi Beje, Donda kanye naMashobane, kantsi nguye Beje nguye kuphela lowabaleka, Donda naMashobane bona batfunjwa kanye nendvodzana yakhe, Mzilikazi. Ekugcineni Zwide wakhipha umyalo wekutsi Mashobane abulawe, kantsi Mzilikazi waba ngumphatsi wa Shaka Zulu ngaphambi kwekutsi amshiye ayokwakha umbuso wase Ndebele endzaweni nyalo lebitwa ngekutsi yiZimbabwe.

Ku-TV yase Ningizimu Afrika yanga-1986, Shaka Zulu, Mashobane wancunywa inhloko ngemasotja aseNdwandwe futsi inhlokwana yakhe yanikwa iNdlovukazi yase Sangoma Ntombazi yaseNdwanduwe lebeyingumake waZwide. Ntombazi bekangumuntfu lowesatjwako. Ntombazi abecwayise indvodzana yakhe, Zwide ngekugcina inhloko yaMashobane njengoba loko bekutawuletsa inhlekelele eMbusweni waseNdwandwe. Impela inhlekelele yehlele umbuso njengobe abecwayisile. Umbuso wase Ndwandwe wahlaselwa, wabhidlitwa futsi Ntombazi wabulawa. Emadvodzana aZwide abulawa, futsi tindvuna takhe tabaleka.

Ema-link langaphandle[hlela | edit source]